Bushido

Η λέξη Bushido (武士道; ) που κυριολεκτικά σημαίνει «ο δρόμος (τρόπος) του πολεμιστή», είναι μια ιαπωνική λέξη που αναφέρεται στον τρόπο της ζωής σαμουράι, τον οποίο μπορούμε να συγκρίνουμε με αυτόν των Ευρωπαίων Ιπποτών.

Ο όρος «Bushido» είναι σύγχρονος και δεν συναντάται συχνά στο παρελθόν. Ο «δρόμος» ο ίδιος προέρχεται από τις ηθικές αξίες των σαμουράι και συνηθέστερα αναφέρεται σε κάποιο συνδυασμό λιτότητας, πίστης, γνώσης πολεμικών τεχνών και την έννοια της τιμής μέχρι θανάτου. Προήλθε από τον νεο – Κομφουκιανισμό της ειρηνικής περιόδου Tokugawa και με βάση Κομφουκιανικά κείμενα, το Bushido επίσης επηρεάστηκε από το Σίντο και τον Ζεν Βουδισμό, οδηγώντας στον μετριασμό της βίας των σαμουράι από τη σοφία και τη γαλήνη. Αρκετοί ειδικοί, τοποθετούν την ανάπτυξη του  Bushido μεταξύ του 16ου και του 20ου αιώνα και την βασίζουν στην παλαιότερη κληρονομία του 10ου αιώνα, παρόλο που ορισμένοι ερευνητές έχουν επισημάνει ότι ο όρος Bushido «σπάνια απαντάται στην ύστερη λογοτεχνία».

Υπό το Σογκουνάτο των Tokugawa, κάποιες πτυχές των αξιών των πολεμιστών εισήχθησαν και τυπικά στο Ιαπωνικό φεουδαρχικό δίκαιο.

Η λέξη χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα. Άρχισε να χρησιμοποιείται ευρέως στην Ιαπωνία και τη Δύση μετά τη δημοσίευση το 1899 του «Bushido: Η ψυχή της Ιαπωνίας» από τον Nitobe Inazo.

Στο «Bushido» (1899),ο Nitobe έγραφε:

«… το Bushido συνεπώς, είναι ο κώδικας των ηθικών αρχών που απαιτούταν ή καθοδηγούνταν να τηρούν οι σαμουράι …. Συνηθέστερα είναι ένας κώδικας σιωπηλός και άγραφος …. Ήταν μια οργανική ανάπτυξη δεκαετιών και αιώνων στρατιωτικής σταδιοδρομίας. Για να γίνει κάποιος σαμουράι πρέπει να κατακτήσει αυτόν τον κώδικα.»

Δόγματα

Το Bushido επεξέτεινε και επισημοποίησε τον προηγούμενο κώδικα των σαμουράι, και έδωσε έμφαση στην λιτότητα, την πίστη, την γνώση των πολεμικών τεχνών, και την τιμή μέχρι θανάτου. Σύμφωνα με το ιδεώδες του Bushido, αν ένας σαμουράι αποτύγχανε να διασώσει την τιμή του, θα μπορούσε να την ανακτήσει μόνο με τη διενέργεια seppuku (τελετουργική αυτοκτονία).

Σε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του «Σαμουράι: Ο Κόσμος του πολεμιστή», ο ιστορικός Stephen Turnbull περιγράφει το ρόλο των seppuku στη φεουδαρχική Ιαπωνία:

«Στον κόσμο του πολεμιστή, το seppuku ήταν μια αξιοθαύμαστη πράξη γενναιότητας για τον σαμουράι που γνώριζε την ήττα, ντροπιαζόταν, ή τραυματιζόταν θανάσιμα. Αυτό σήμαινε ότι θα μπορούσε να τελειώσει τις μέρες του με τις ανομίες του να έχουν συγχωρεθεί και με τη φήμη του, όχι μόνο άθικτη, αλλά στην πραγματικότητα ενισχυμένη. Η κοπή της κοιλιακής χώρας απελευθέρωνε το πνεύμα του σαμουράι με τον πιο δραματικό τρόπο, αλλά ήταν και ένας εξαιρετικά επώδυνός και δυσάρεστος τρόπος θανάτου, και έτσι μερικές φορές ο σαμουράι ο οποίος εκτελούσε την αυτοκτονία ζητούσε από έναν πιστό σύντροφο να του κόψει το κεφάλι κατά τη στιγμή της αγωνίας.»

Το Bushido μεταβάλλεται δραματικά και σε σχεσή με τον χρόνο:με την πάροδο του χρόνου , αλλά και ανάλογα με το γεωγραφικό και κοινωνικό – οικονομικό υπόβαθρο των σαμουράι, οι οποίοι αποτελούσαν μεταξύ του 5% και 10% του πληθυσμού της Ιαπωνίας. Η πρώτη απογραφή πληθυσμού της περιόδου Meiji, στα τέλη του 19ου αιώνα υπολόγισε 1.282.000 μέλη στην τάξη των «υψηλών σαμουράι», που επιτρεπόταν να ιππεύουν άλογο, και 492.000 μέλη στην τάξη των «χαμηλών σαμουράι», που επιτρεπόταν να φέρουν δύο σπαθιά, αλλά όχι να ιππεύουν, σε μια χώρα των περίπου 25 εκατ.

Ορισμένες εκδοχές του Bushido περιλαμβάνουν την αξία της συμπόνιας για όσους βρίσκονται σε χαμηλότερη βαθμίδα, καθώς και αυτή της διατήρηση του ονόματος του ατόμου. Πρώιμες μορφές λογοτεχνίας σχετικής με το Bushido επιβάλλουν περαιτέρω την υποχρέωση της συμπεριφοράς με ηρεμία, ισότητα, δικαιοσύνη, και ευπρέπεια. Η σχέση μεταξύ της εκμάθησης και του τρόπου του πολεμιστή είναι σαφώς καθορισμένη: το ένα είναι ένα φυσικό συμπλήρωμα του άλλου.

Άλλοι ειδικοί στην φιλοσοφία του πολεμιστή αναφέρονται σε μεθόδους ανατροφής των παιδιών, στην εμφάνιση και την περιποίηση, αλλά όλα αυτά μπορούμε να τα θεωρήσουμε ως μέρος της συνεχούς προετοιμασίας ενός ατόμου για το θάνατο – ένα καλό θάνατο με άθικτη τιμή, που είναι και ο τελικός στόχος σε μια ζωή σύμφωνη με τον κώδικα Bushido. Πράγματι, ένας «καλός θάνατος» αποτελεί αμοιβή από μόνος του, και σε καμία περίπτωση δε διασφαλίζει «μελλοντικές ανταμοιβές» στη μετά θάνατον ζωή.

Σημαντικοί σαμουράι, αν και σίγουρα όχι όλοι  (π.χ. Amakusa Shiro) έχουν αμφισβητήσει στο παρελθόν αυτές τις πεποιθήσεις, και ειδικά σε ότι έχει να κάνει με τον φόνο, και ότι λόγω αυτού αποκλείονται τέτοιες μελλοντικές μεταθανάτιες αμοιβές, ειδικά στον Βουδισμό.

Αντιθέτως, η ψυχή ενός ευγενούς πολεμιστή που υποφέρει στην κόλαση ή κάποιο πνεύμα που παραμένει στον κόσμο των ζωντανών είναι ένα κοινό μοτίβο στην ιαπωνική τέχνη και λογοτεχνία. Το Bushido, ενώ εμφανίζει επιρροές του Τάο μέσω του Ζεν Βουδισμού είναι μια φιλοσοφία που αντιτίθεται στις θρησκευτικές πεποιθήσεις, με μια βαθιά δέσμευση για την ευπρέπεια σε αυτόν τον κόσμο για χάρη της ευπρέπειας της ίδιας.

Οι 7 αρετές του Bushido