Aikido FAQ

Πως διεξάγεται η εκπαίδευση στο αικιντο?

Η εκπαίδευση του αϊκίντο ξεκινά από τη στιγμή που εισέρχεσαι στο dojo. Οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να προσπαθούν να παρατηρούν τη σωστή εθιμοτυπία κάθε στιγμή. Πρέπει να κάνει κανείς υπόκλιση όταν εισέρχεται και αποχωρεί από το dojo αλλά και όταν μπαίνει και βγαίνει από το tatami. Περίπου 3-5 λεπτά πριν την επίσημη έναρξη του μαθήματος, οι εκπαιδευόμενοι θα πρέπει να κάθονται και να στοιχίζονται σε seiza στάση (γονατιστοί). Αν δεν μπορεί κάποιος να κάτσει seiza, μπορεί να κάτσει σταυροπόδι αφού πρώτα πάρει άδεια από τον δάσκαλο.

Ο OSensei διδάσκει στο Iwama dojo

Ο μόνος τρόπος για να βελτιωθεί κανείς στο αϊκίντο είναι μέσω τακτικής και συνεχής εκπαίδευσης. Η παρουσία δεν είναι υποχρεωτική, αλλά θα πρέπει κανείς να έχει στο νου του ότι για να υπάρξει βελτίωση, θα πρέπει να κάνει εξάσκηση τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Επίσης, καθώς το αϊκίντο προσφέρει στην καλλιέργεια της αυτοπειθαρχίας, το πρώτο βήμα για την απόκτηση της είναι η τακτική παρουσία στη σχολή.

 Η εκπαίδευση του καθενός είναι δική του ευθύνη. Κανείς δεν πρόκειται να πιάσει τον άλλον από το χέρι και να τον οδηγήσει ώστε να προοδεύσει στο αϊκίντο. Συγκεκριμένα, δεν είναι υπεύθυνος ο δάσκαλος ή οι παλαιότεροι μαθητές για το αν κάποιος καταφέρει να μάθει κάτι. Μέρος της εκπαίδευσης του αϊκίντο είναι η αποτελεσματική παρατηρητικότητα. Πριν ζητήσει κανείς βοήθεια θα πρέπει πρώτα να προσπαθήσει να καταλάβει την τεχνική βλέποντας τους άλλους.

Το Αϊκίντο περιλαμβάνει κάτι παραπάνω από τεχνικές. Η τέχνη αυτή διδάσκει παρατηρητικότητα, μεταβολή της ψυχικής και σωματικής σκέψης και συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα θα πρέπει κανείς να δίνει προσοχή στον τρόπο που αντιδρά σε ορισμένες περιστάσεις. Έτσι μέρος της εκπαίδευσης του αϊκίντο είναι η καλλιέργεια της αυτογνωσίας.

Ένα άλλο σημείο πολύ σημαντικό στην εκπαίδευση του αϊκίντο είναι ο χαρακτήρας της. Η εκπαίδευση  αποτελεί συνεργατική δράση και όχι ανταγωνιστική. Οι τεχνικές διδάσκονται με έναν “συμπαίκτη” και όχι έναν αντίπαλο. Θα πρέπει να δίνεται πάντα προσοχή η ταχύτητα και η δύναμη κατά την εξάσκηση, να ταιριάζει με τις ικανότητες του παρτενέρ. Εκείνος ή εκείνη δανείζει το σώμα του/σώμα της για να κάνει ο άλλος εξάσκηση πάνω του. Είναι φυσικό λοιπόν να πρέπει να φροντίζει κανείς αυτό που δανείζεται.

Η εκπαίδευση πολλές φορές μπορεί να προκαλέσει εκνευρισμό. Η αντιμετώπιση αυτού του εκνευρισμού είναι και αυτή μέρος της εκπαίδευσης. Οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να παρατηρούν τους εαυτούς τους για να προσδιορίσουν την πηγή του εκνευρισμού τους και της δυσαρέσκειας τους ΄όσο αφορά την πρόοδο τους. Κάποιες φορές αυτή η δυσαρέσκεια προκύπτει από την τάση σύγκρισης με τους άλλους εκπαιδευόμενους, γεγονός που αποτελεί και ένα είδος ανταγωνισμού. Είναι αξιόλογο το να θαυμάζει κανείς τα ταλέντα των άλλων, αλλά όχι σε βαθμό σύγκρισης που προκαλεί φθόνο ή υπερβολική αυτοκριτική.

Αν οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης κάποιος κουραστεί και δεν μπορεί να συνεχίσει ή τον εμποδίζει κάποιος τραυματισμός από το να κάνει κάποιες κινήσεις ή τεχνικές, επιτρέπεται να απομακρυνθεί από την εξάσκηση προσωρινά μέχρι να  μπορέσει να συνεχίσει. Αν πρέπει να βγει από το στρώμα, θα πρέπει να ζητήσει άδεια από τον δάσκαλο.

Πως λειτουργούν τα επίπεδα και οι προαγωγές στο αϊκίντο και γιατί δεν υπάρχουν ζώνες χωρίς χρώμα?

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση Αϊκίντο (IAF) και την αμερικάνικη Ένωση Αϊκίντο (USAF) υπάρχουν έξι επίπεδα πριν τη μαύρη ζώνη. Αυτά τα επίπεδα ονομάζονται kyu.

Η Καταλληλόλητα για τις εξετάσεις εξαρτάται κυρίως, αν και όχι αποκλειστικά, από το σύνολο ωρών παρακολούθησης, Άλλα σχετικά στοιχεία μπορεί να είναι ο σεβασμός που δείχνει ένας εκπαιδευόμενος προς τους άλλους, συχνότητα παρακολούθησης, και σε κάποιες σχολές, η συμβολή στη συντήρηση του dojo ή η διάδοση του αϊκίντο.

Οι απαιτήσεις των εξετάσεων ποικίλουν ανάλογα τη σχολή και το στυλ του αϊκίντο. Αλλάζουν επίσης και με το χρονικό περιθώριο που βρίσκονται σε ισχύη.

Σύμφωνα με το τυπικό, οι λευκές ζώνες φοριούνται από όλους τους mudansha aikidoka (όσοι ανήκουν σε kyu επίπεδο ή κάτω από τη μαύρη ζώνη) και οι μαύρες από yudansha (όσοι ανήκουν σε dan επίπεδο). Ενώ κάποια dojo επιμένουν στη συγκεκριμένη πολιτική, άλλα έχουν υιοθετήσει συστήματα με διαφορετικών χρωμάτων ζώνες για τους mudansha με κάθε χρώμα να συμβολίζει ένα ή δύο kyu επίπεδα. Υπάρχουν φυσικά οπαδοί και στα δύο συστήματα.

Τι είναι η hakama και ποιος τη φοράει?

Οι Αικιντόκα συνήθως φοράνε ένα είδος φαρδιού παντελονιού που θυμίζει φούστα, τη λεγόμενη hakama η οποία αποτελούσε παραδοσιακό ντύσιμο των σαμουράι. Το κλασσικό gi που φοριέται στο αϊκίντο, αλλά και σε άλλες τέχνες όπως το καράτε ή το τζούντο, χρησιμοποιούνταν αρχικά ως εσώρουχο και σήμερα αποτελεί παράδοση για τις περισσότερες σχολές αϊκίντο.

Για περισσότερες λεπτομέρειες, βλέπε Ενδυμασία στο Aikido.

Αν δεν μπορώ να ρίξω τον παρτενέρ μου?

Είναι μία πολύ συνηθισμένη ερώτηση στο αϊκίντο. Υπάρχουν πολλές απαντήσεις. Πρώτα πρέπει να απευθυνθεί κάποιος στο δάσκαλο. Το πιο πιθανό είναι να γίνεται κάτι με λανθασμένο τρόπο.

Έπειτα, οι τεχνικές του αϊκίντο, όπως διδάσκονται στο dojo, πρόκειται για εξιδανικεύσεις. Καμία τεχνική στο αϊκίντο δεν λειτουργεί σε κάθε περίπτωση. Οι τεχνικές του αϊκίντο πρέπει να συμμορφώνονται στις συγκεκριμένες καταστάσεις κάθε επίθεσης. Ωστόσο επειδή είναι συχνά δύσκολο να καλύψει κανείς όλες τις πιθανές παραλλαγές μιας τεχνικής για να ταιριάζει συγκεκριμένες καταστάσεις, υιοθετείται μια γενική προσέγγιση της επίθεσης και μαθαίνει κανείς να αντιδράει σε αυτήν. Σε πιο προχωρημένα επίπεδα εκπαίδευσης, μπορεί κανείς να δοκιμάσει πως γενικευμένες στρατηγικές που μπορούν να εφαρμοστούν σε πιο συγκεκριμένες περιπτώσεις,

Ακόμη, οι τεχνικές του αϊκίντο, συχνά παίρνουν αρκετό καιρό για να εκτελεσθούν σωστά. Μπορεί κανείς να ζητήσει από τον παρτενέρ του λιγότερη αντίσταση μέχρι να μάθει να εκτελεί την τεχνική καλύτερα.

Τέλος, πολλές τεχνικές δεν μπορούν να εκτελεσθούν αποτελεσματικά χωρίς την συνακόλουθη χρησιμοποίηση atemi (χτύπημα που δίνεται στον επιτεθέντα με σκοπό να διευκολύνει την επακόλουθη εφαρμογή της τεχνικής). Για λόγους ασφαλείας, το atemi συχνά παραλείπεται κατά τη διάρκεια της εξάσκησης. Απλά, ζητάτε η συνεργασία του παρτενέρ.

Πόσο συχνά πρέπει να εξασκούμε ?

Όσο συχνά ή σπάνια επιθυμεί κανείς. Ωστόσο προτεινόμενο θα ήταν δύο μαθήματα την εβδομάδα.

Πως μπορώ να εξασκηθώ μόνος μου?

Είναι φυσικό, ο καλύτερος τρόπος εκμάθησης αϊκίντο να είναι με παρτενέρ. Ωστόσο, υπάρχουν διάφοροι τρόποι να εξασκείται κανείς στο αϊκίντο μόνος σου. Αρχικά θα μπορούσε να κάνει εξάσκηση μόνος του σε kata με ένα jo ή bokken.

Επίσης, μπορεί κάποιος να εκτελεί τις κινήσεις των τεχνικών με ένα φανταστικό παρτενέρ. Ακόμη και μια νοερή πρόβα των τεχνικών του αϊκίντο μπορούν να λειτουργήσουν ως αποτελεσματική μορφή εκπαίδευσης με ένα άτομο.

Γιατί θα πρέπει να προπονούμε με όπλα?

Κάποιες σχολές κάνουν μαθήματα αποκλειστικά στην εκπαίδευση με jo (κοντάρι), tanto (ξύλινο μαχαίρι) και bokken (ξύλινο σπαθί), τα τρία βασικά όπλα που χρησιμοποιούνται στο αϊκίντο. Ωστόσο, καθώς ο βασικός σκοπός του αϊκίντο δεν είναι η χρήση όπλων, οι εκπαιδευόμενοι συνίστανται να παρακολουθούν τουλάχιστον δυο μαθήματα την εβδομάδα χωρίς όπλα.

Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που εξηγούν την ύπαρξη όπλων στην εκπαίδευση του αϊκίντο. Αρχικά, πολλές κινήσεις του αϊκίντο προέρχονται από κλασσικές πολεμικές τέχνες όπλων. Για παράδειγμα, όλα τα χτυπήματα με επιθέσεις στο αϊκίντο προέρχονται από χτυπήματα με σπαθί. Για αυτό το λόγο, επιθέσεις με τα χέρια στις τεχνικές του αϊκίντο φαίνονται αργές και αναποτελεσματικές, χωρίς δύναμη, ιδιαίτερα σε κάποιον που έχει εκπαιδευτεί σε τέχνες όπως το καράτε και η πυγμαχία.

Αρχικά, η εκπαίδευση στα όπλα βοηθάει τον εκπαιδευόμενο να βρει σωστό ma’ai (απόσταση μεταξύ δυο αντιπάλων). Η συνεχής μετακίνηση μέσα και έξω από την εμβέλεια ενός όπλου ενισχύει την ενστικτωδώς αντίληψη της απόστασης και του χρόνου, δύο έννοιες πολύ σημαντικές για την εκπαίδευση χωρίς όπλα.

Ένας ακόμη σημαντικός λόγος για την εκπαίδευση στα όπλα, είναι η ύπαρξη πολλών προχωρημένων τεχνικών άμυνας εναντίον όπλων στο αϊκίντο. Για να εξασφαλισθεί ότι τέτοιες τεχνικές θα εκτελεσθούν με ασφαλή τρόπο, είναι σημαντικό οι μαθητές να ξέρουν πώς να επιτεθούν σωστά με ένα όπλο και πώς να αμυνθούν σε αντίθετη περίπτωση.

Συχνά, σημαντικές ιδέες πίσω από τις κινήσεις και τεχνικές στο αϊκίντο παρουσιάζονται πιο αποτελεσματικά με τη χρήση όπλων.

Επίσης, η εκπαίδευση στο kata των όπλων διευκολύνει στην κατανόηση γενικών αρχών της κινησιολογίας του αϊκίντο.

Επιπλέον, η εκπαίδευση με όπλα προσφέρει μα δόση ενεργητικότητας στην εκπαίδευση του αϊκίντο, ειδικά στην εκπαίδευση άμυνας εναντίον ένοπλων επιθέσεων.

Ο Doshu Kisshomaru Ueshiba κατά τη διάρκεια μιας επίδειξης στην Ιαπωνία.

Η εκπαίδευση με τα όπλα προσφέρει στον αϊκιντόκα την ευκαιρία να αναπτύξει ένα είδος αντανακλαστικότητας και ευαισθησίας στις κινήσεις και πράξεις των γύρω του. Ένας αικιντόκα απαλλάσσεται πιο εύκολα από τη νοοτροπία του ανταγωνισμού όταν εκπαιδεύεται στα όπλα και επικεντρώνεται καλύτερα στη γνωσιακή του ανάπτυξη.

Τέλος, η εκπαίδευση με τα όπλα αποτελεί ένα πολύ καλό τρόπο για την εκμάθηση των αρχών πίσω από τις γραμμές επίθεσης και άμυνας. Όλες οι τεχνικές στο αικίντο ξεκινούν με τον αμυνόμενο να απομακρύνεται από τη γραμμή επίθεσης και να δημιουργεί μια νέα, που συνήθως δεν είναι ποτέ σε ευθεία κατεύθυνση, για να εφαρμόσει μια τεχνική αικίντο.

Αν και πότε μπορεί ένας αρχάριος να ξεκινήσει εκπαίδευση στα όπλα?

Ένας εκπαιδευόμενος μπορεί να ξεκινήσει και από την πρώτη μέρα. Ωστόσο ένας εκπαιδευόμενος θα πρέπει να ξεκινήσει όταν επιτρέψει ο δάσκαλος του. Για κάποιους δασκάλους η κατάλληλη στιγμή είναι και η πρώτη μερα. Για άλλους μπορεί να είναι και αργότερα.

Εκπαίδευση με τον νου στο αϊκίντο

Ο OSensei κατά τη διάρκεια διαλογισμού.

Ο ιδρυτής (Morihei Ueshiba) προόριζε το αϊκίντο να είναι κάτι παραπάνω από ένα σύστημα αυτοάμυνάς. Σκόπευε να αναμείξει τις πολεμικές του τέχνες με μια ομάδα ηθικών και κοινωνικών ιδανικών. Ο Useshiba ήλπιζε ότι μέσω της εκπαίδευσης στο αϊκίντο, οι άνθρωποι θα τελειοποιούσαν τους εαυτούς τους ψυχικά αλλά και σωματικά. Δεν είναι ωστόσο άμεσα φανερό, πως θα αποτελέσει κάποιος πνευματική μεταμόρφωση με την εξάσκηση στο αϊκίντο. Επιπλέον,  για πολλές άλλες τέχνες έχει λεχθεί ότι αποτελούν μέσον για την διαφώτιση ή την ψυχοσωματική μεταμόρφωση των εκπαιδευόμενων τους. Δίκαια θα μπορούσε λοιπόν να αναρωτηθεί κανείς αν και πως το αϊκίντο διαφέρει από τις άλλες τέχνες όσον αφορά τη μετασχηματιστική ενέργεια.

Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να γίνει σαφές ότι οποιαδήποτε μετασχηματιστική ικανότητα του αϊκίντο, αν υπάρχει, δεν θα πρέπει να πηγάζει από την εκτέλεση μόνο σωματικών τεχνικών. Αν το αϊκίντο αποτελεί όντως μέσο για αυτοβελτίωση και ψυχοσωματική μεταμόρφωση όπως οραματίστηκε και ο Ιδρυτής, ο εκπαιδευόμενος στο αϊκίντο θα πρέπει να υιοθετήσει συγκεκριμένες συμπεριφορές σχετικά με την εκπαίδευση στο αϊκίντο και θα πρέπει να προσπαθήσει πολύ να καλλιεργήσει συγκεκριμένες γνωσιακές διαθέσεις.

Συνήθως, αυτές οι τέχνες που ισχυρίζονται ότι προσφέρουν ένα μετασχηματιστικό δίκτυο για τους ακόλουθους τους, βασίζονται στο μεγαλύτερο μέρος τους σε θρησκευτικές και φιλοσοφικές παραδόσεις όπως είναι ο βουδισμό και ο ταοϊσμός. Η επιρροή του Σιντοϊσμού στις ιαπωνικές τέχνες είναι συνήθως συγκριτικά μικρότερος. Στην Ιαπωνία, ο Ζεν βουδισμός άσκησε τη περισσότερη επιρροή στις μετασχηματιστικές τέχνες. Παρόλο που ο Ueshiba επηρεάστηκε περισσότερο από τη νέα θρησκεία Omotokyo και ελάχιστα από τον ταοϊσμό και το βουδισμό , είναι εφικτό να ενσωματώσει κανείς κομμάτια από την φιλοσοφία και πρακτική του Ταοϊσμού και του βουδισμού στο αϊκίντο. Εξάλλου, ο Omotokyo είναι βασισμένος καθαρά σε νέο συντονιστικά πιστεύω και μυστικιστικές αρχές. Γεγονός που καθιστά άκρως απίθανο την υιοθέτηση αυτής της δομής ως απαραίτητή προϋπόθεση για μια ψυχοσωματική μεταμόρφωση μέσω του αϊκίντο.

Μέχρι στιγμής, σχετικά με την ενσωμάτωση εθίμων και φιλοσοφιών του βουδισμού κάτι του ταοϊσμού όσο αφορά το αϊκίντο, οι ψυχοσωματικές μεταμορφώσεις δεν θα διαφέρουν και πολύ από αυτές μέσω του καράτε του τζούντο ή της τελετής τσαγιού. Όλες αυτές οι τέχνες έχουν κοινό το στόχο της εντρύφησης στους ακόλουθους τους τη γνωσιακή ισορροπία, τον αυθορμητισμό της αντίδρασης και της δεκτικότητας των πραγμάτων ως έχουν (shinnyo). Τα πρωταρχικά μέσα για να εφαρμόσουν αυτού του είδους διαθέσεις στους ακόλουθους τους θα πρέπει να επικεντρωθούν στην επανάληψη βασικών κινήσεων και θέσεων του αϊκίντο αλλά και στη διατήρηση της επιμέλειας στην εξάσκηση.

Το γεγονός ότι η εκπαίδευση στο αϊκίντο είναι πάντα συνεργατική, προσφέρει μία ακόμη ευκαιρία για την προσωπική μεταμόρφωση μέσω του αϊκίντο. Η συνεργατική εξάσκηση διευκολύνει την απαλλαγή από μια ανταγωνιστική διάθεση η οποία ενισχύει την αντίληψη άλλων προσωπικών διλλημάτων.

Η συνεργατική εκπαίδευση επίσης αναπτύσσει το σκεπτικό της ασφάλειας του παρτενέρ. Αυτή η συμπεριφορά έκφρασης ενδιαφέροντος για την υγεία των άλλων θα μπορεί να επεκταθεί και σε άλλες καταστάσεις πέρα από την εξάσκηση στο αϊκίντο. Με άλλα λόγια το συνεργατικό δίκτυο για την εξάσκηση του αϊκίντο θα πρέπει να μεταφράζεται άμεσα σε ένα δίκτυο ηθικής συμπεριφοράς που θα υπάρχει και θα χρησιμοποιείται και στην καθημερινή ζωή του καθενός.